مدیریت برمبنای ترس

مقدمه : در ژانویه سال گذشته مقاله ای توسط آقای دکتر ویلف وگ ، مجری حسابداری شرکت سافت سرو در ماهنامه الکترونیکی مدیریت پروژه - جهان امروز منتشر گردید تحت عنوان پیامدهای ناشی از مدیریت بر مبنای ترس و نقد آن . او از سال 2001 در قسمت بازار یابی و فروش آن شرکت ، در کالیفرنیا مشغول بکار هستند. سافت سرو یک شرکت چند ملیتی مشاوره و توسعه نرم افزاری بوده و دارای دو دفتر مرکزی ، یکی در فورت مایرز فلوریدا و دیگری دفتر اروپائی آن در شهر لویو اوکراین است . در اینجا خلاصه ای از دیدگاه ایشان را در این زمینه به حضور دوستان رسانده ضمنا برای مطالعه بیشتر آن عزیزان ، اصل متن انگلیسی مقاله به همراه نشانیهای اینترنتی را در ذیل ایمیل تقدیم مینمایم و اما قبل از آن یک حکایت * * * روزی فیل حاکم از قصردورشده وبا رسیدن به روستائی درمجاورت شهر، از روی مزارع و کشتزارهای روستائیان عبور کرده خسارات سنگینی را به کشاورزان وارد نموده و در آن حوالی به پرسه زنی پرداخت . اهالی روستا از ترس حاکم که فردی مستبد بود ، کاری به کار حیوان نداشته و ناچاربه چاره اندیشی پرداختند . آنان متفق القول تصمیم گرفتند که همگی مردان و ریش سفیدان روستا به همراه کدخدای ده که - مختصر آشنائی نیز با یکی از درباریان داشت - به قصر حاکم رفته و شکایت نزد او برند همچنانکه به قصر نزدیک و نزدیکتر میشدند هول و هراس بیشتری از هیبت حاکم ظالم بر جان اهالی روستا می افتاد و یکی یکی جیم میشدند ، ا اینکه عده بسیار اندکی از آنان وارد قصر شده و از حاکم تقاضای ملاقات نمودند درهمین اثنا که - آنان منتظر بارعام حاکم بودند ، ازاطاقهای مجاور نیز صدای ضعیف ناله و ضجه بگوش میرسید و ترس و هراس بیشتری اهالی روستا را فرا میگرفت بالاخره نوبت به ایشان رسید و کدخدا اول از همه وارد تالار شد و تا پیشگاه حاکم جلو رفت ، اما همچنان ساکت منتظر ماند تا اجازه صحبت به وی داده شود . پیشکار مخصوص حاکم در گوش وی چند کلمه ای را پچ پچ نمود و سپس حاکم با درهم کشیدن صورت به کدخدا اشاره نمود که شرح حال بازگوید کدخدا با صدای آرام شروع به صحبت کرد : " قربان ، هیچ میدانید که فیل شما از قصر گریخته و اکنون در حوالی روستای ما به گشت زنی مشغول است ؟ خواستم بگویم که فیل شما بشدت .... " در واقع میخواست بگوید که فیل شما بشدت به روستائیان آسیب زده ، اما دید که حاکم با خشم و غضب از تخت خود برخاسته و فریاد زد : " فیل من بشدت چه ؟ " کدخدا این بار خود را کاملا باخت ، نگاهی به پشت سر و اطراف انداخت ، اما کسی از اهالی روستا را آن دور و برها نبود . هول و هراس کاملا بر وی مستولی شده و لذا بسرعت فکری کرد و با صدای لرزان گفت : " قربان خواستم بگویم فیل شما بشدت احساس تنهائی میکند ، لذا خواهش میکنم در صورت امکان یک فیل دیگر هم برای رفع تنهایی ایشان به ده ما بفرستید " * * * و اما مقاله با اشاره به تجربیات برخی از دست اندرکاران اجرائی که معتقدند برای جدی گرفتن دستورات و خواستهای مدیریتی ، کمی ترس لازم است ، شروع میشود . نویسنده این عبارت مشهور از آنان را بیان نموده که " اگر یک مدیر گزارشی را برای ساعت 3 بعد از ظهر خواسته باشد ، آن گزارش بایستی یک ربع مانده به ساعت سه روی میزش قرار گیرد " او سپس با ذکر به این مطلب که مدیریت بر مبنای ترس با مدیریت بر مبنای هدف - پروفسور پیتردراکر فرق اساسی داشته ، به تحلیل روانشناسی صنعتی قضیه پرداخته و ادامه میدهد که این شیوه مدیریت موجب کاهش عملکرد ، خلاقیت و فلج شدن فرایند مدیریت بر آنان میگردد . همچنین مدیر بجای پرداختن به مسائلی همچون وضعیت رقابتی بازار، نیازهای زیرساختی شرکت ، عدم درک صحیح کارکنان از رهنمودها، بیشتر وقت خود را معطوف به زیر نظر گرفتن مرئوسان نموده ، و متقابلا اکثر تلاش کارکنان نیز بجای تمرکز بر رسیدن به اهداف پایه ای و حصول برد ، صرف اجرای دستورات او میگردد . در شیوه مدیریتی بر مبنای ترس ، کارکنان بجای اظهار نظر و ارائه پیشنهادات کارشناسانه در مواقع بروز مسئله و مشکل ، بیشتر به ماست مالی کردن اشتباهات و یا پژواک عقاید مدیر میپردازند . آنان همواره سعی خواهند نمود که مدیر را خوشحال نمایند ، اما او همیشه ناراحت بوده که دلیلش بر کارکنان واضح نمیباشد دکتر ویلف وگ در ادامه مقاله خود ، به پیامدهای مدیریت بر مبنای ترس اشاره داشته و مینویسد که سبک مدیریت آهنین یا چکمه - انجام امور را نه تنها تسهیل نمیکند ، بلکه آنها را سختترو سختتر نیز خواهد کرد . این پیامدها عبارتند از 1 - ترس ، بار کاری مدیر را بیشتر میکند کارکنان فقط و فقط آنچه را که مدیر گفته ، اجرا نموده و از اعمال هرگونه ذوق و قریحه و نقطه نظرات کارشناسی خود در امورات پرهیز کرده و جهت اجتناب از بروز هرگونه لشتباه ، بارها و بارها از مدیر کسب تکلیف خواهند نمود 2 - ترس ، سرعت انجام کار را پائین می آورد پر واضح است که کارکنان ناشاد نمیتوانند خوب کار کنند و استرس و اضطراب سیستم ایمنی آنان را مختل خواهد نمود و همچنین قدرت و سرعت تصمیم گیری آنها را کاهش خواهد داد 3 - ترس ، باعث بروز تمرد میشود ترس موجب کاهش وفاداری و احترام کارکنان به سازمان کمتر میشود . ممکن است آنها نتوانند به صورت علنی با مدیر به مخالفت برخیزند اما همین امر موجبات بروز تعارض فی مابین ایشان و خرابکاریها در فرایند پروژه ها خواهد شد 4 - ترس ، باعث رانده شدن خوبترین کارکنان میشود کارمندان خبره ، زیرک و شایسته بلافاصله شغلهای مناسبی را در دیگر شرکتها پیدا کرده و تمام تجاربی را که در شرکت شما اندوخته اند ، در اختیار شرکتهای طرف مقابل ( رقیب ) میگذارند . از طرفی شما مجبور هستید که ماهها درگیر شکایات ، پرداخت چکها و صورتحسابها و اخذ رضایت از ایشان باشید 5 - ترس ، موجب خلق فضای بله قربان میشود تحت مدیریت بر مبنای ترس ، کارکنان همواره با مدیر موافق بوده و نگرش ، طرز فکر و عمل آنان کاملا مطابق با مدیر خواهد بود . نویسنده مقاله با اشاره به تجارب یکصد شرکتی که از سال 1950 از گردونه رقابت خارج شده اند ، مینویسد که در همه آن شرکتها ، مدیران به نوعی افکار نواندیشانه و انقلابی را پس زده اند